Yazımız 18 Haziran 2023 tarihinde güncellenmiştir.
Baba İle İlgili Deyim ve Atasözleri…Kadim sözlerimiz olan deyim ve atasözlerimizden bugün içinde baba kelimesi geçenlerini aldık. İçinde yani okunuşunda ve anlamında baba kavramı olan deyim ve atasözlerinden bir demet hazırladık.
Baba İle İlgili Deyim ve Atasözleri
babasının hayrına–Deyim
Hiçbir çıkar gözetmeksizin: Herkes babasının hayrına çalışmıyor ya!
babasının kızı–Deyim
Her yönüyle babasına benzeyen kız çocuğu.
babasının oğlu–Deyim
Her yönüyle babasına benzeyen erkek çocuğu.
ha babam de babam–Deyim
durmaksızın, sürekli.
ha babam (ha)–Deyim
1) Karşısındakinin çabasını artırmak için kullanılan bir söz; 2) Sürekli olarak, durmadan:
babana rahmet–Deyim
Yapılan bir iş, bir davranış karşısında Allah senden razı olsun. anlamında kullanılan bir söz.
babalık fırın has işler–Deyim
Babasının parası ile geçinenlere sitem olarak kullanılan bir söz.
babasının (babalarının) çiftliği–Deyim
Bir malı veya kuruluşu yalnızca kendi çıkarlarına araç yapanlar için kullanılan bir söz.
babasız oğlan doğurmak–Deyim
Bir işte aşırı zorluk, büyük güçlük çekilmesine rağmen başarılı olmak.
Baba değil, tırabzan babası–Deyim
Çocuklarına karşı babalık görevlerini yerine getirmeyen, onlara hayrı olmayan baba.
baba himmet, oğul hizmet– Atasözü
Büyüklerin, kendilerine el uzatıp yardım etmelerini istemeye hak kazanabilmek için küçüklerin görevlerini iyi yapmaları gerekir.
babanın sanatı oğla mirastır– Atasözü
Bir evlat babasının sanatını onun ölümünden sonra sürdürür.
(biri ötekinin) babasına rahmet okumak–Deyim
hakkında iyilik düşünmemek.
her gördüğü sakallıyı babası sanmak–Deyim
( şaka anlamlı ) Görünüşe aldanmak.
bağ babadan, zeytin dededen kalmalı– Atasözü
Bağ, bir kuşak geçecek kadar yaşlandıktan sonra bol ürün verir, zeytinin bol ürün verebilmesi için en azından iki kuşaklık bir zaman geçmelidir.
iyi evlat babayı vezir, kötü evlat rezil eder– Atasözü
babaya ün kazandıran da el içine çıkamayacak bir duruma düşüren de çocuklarının tutumlarıdır.
babamın adı Hıdır, elimden gelen budur– Atasözü
Gücüm ancak bu kadarını yapmaya yeter.
karga mandayı babası hayrına bitlemez– Atasözü
bir kimse başkasına hizmet ediyorsa bunda kendisinin de çıkarı vardır.
baba koruk (erik) yer, oğlunun dişi kamaşır– Atasözü
Babanın yaptığı kötü işin sıkıntısını çocuğu çeker.
baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana– Atasözü
Kendini bilen, yaşama sorumluluğu duyan akıllı evladın gerçek malı, kendisinin kazandığı maldır.
katıra baban kim? demişler, dayım at demiş– Atasözü
aşağılık duygusu içinde bulunan kişi, kendisini olduğu gibi göstermeye utanır da kötü yönünü gizler, sadece iyi yönüyle övünür.
baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk– Atasözü
Bir babanın kızı için harcadığı para, hazırladığı çeyiz ne kadar olursa olsun göstermelik olmaktan ileri gidemez, kızın yaşam boyu süren giderlerini kocası üzerine almıştır.
baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı beslememiş– Atasözü
Baba kaç çocuğu olursa olsun, hiçbir ayrım yapmadan hepsine bakar, onları büyütür; çocukları ise yoksul ve yaşlı durumdaki babalarının bakımını sen bak, o baksın gibi gerekçelerle bir türlü sağlayamazlar.
babasından mal kalan, merteği içinden bitmiş sanır– Atasözü
Miras yoluyla mal edinen kimse, onun için ne denli çabalar gösterilip sıkıntı çekildiğini bilemez.
hık demiş (anasının veya babasının) burnundan düşmüş–Deyim
her durumuyla birine çok benziyor anlamında kullanılan bir söz.
baba oğluna bir bağ bağışlamış; oğul babaya bir salkım üzüm vermemiş– Atasözü
Babalar çocukları için büyük fedakârlıklara katlanırlar ancak çocuklar babaları için fedakârlıkta bulunmazlar.
babayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmaz– Atasözü
Ortaklaşa kullanılan bir mal, kimi zaman baba ile oğlu arasında bile kavgaya neden olur.
bir baba dokuz evladı besler, dokuz evlat bir babayı beslemez– Atasözü
Çok çocuğu olan baba, her çocuk babasına bakılmasını ötekinden beklediği için sıkıntıda kalır.
oğlan atadan (babadan) öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyi– Atasözü
erkek çocuk, erkeklerin yapması gereken şeyleri babasından, kız çocuk da kadınların yapması gereken şeyleri annesinden öğrenir; anne ve baba bunları bilmiyorsa çocuktan böyle şeyler beklenemez.
sade pirinç zerde olmaz, bal gerektir kazana; baba malı tez tükenir evlat gerek kazana– Atasözü
hakkıyla yararlanılacak bir şeyin meydana gelmesi için birtakım ögelerin bir araya gelmesi gerektir; kişi kendi emeği ile kazanç sağlayıp bunu baba malına katmıyorsa babasından kalan mal tez tükenir.
Anlamında baba kavramı olan deyim ve atasözlerimiz
kan çekmek-Deyim
1) yüz ve huy, anne veya baba tarafının yüzüne ve huyuna benzemek; 2) akrabalar birbirlerine yakınlık duymak.
ata dostu oğla mirastır– Atasözü
Baba dostları, babamızdan bize kalan miras gibidirler, bizi kollarlar ve bize her türlü yardımı yaparlar.
atasını tanımayan Allah’ını tanımaz– Atasözü
Babaya itaat etmeyen kimse, ana ve babaya itaat etmeyi buyuran Allah’ı da tanımıyor demektir.
balın âlâsı (tazesi) oğlun tazesinden– Atasözü
Ana baba için en tatlı şey, çocuklarıdır.
ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur–Atasözü
Çocuklar ana ve babalarından öğrendiklerini yapmaya özenirler.
ağanın gözü öküzü (ineği) semiz eder– Atasözü
Ana babalar çocuklarına, mal sahipleri de mallarına iyi bakarlarsa iyi sonuçlar alınır.
ata malı mal olmaz, kendin kazanmak gerek– Atasözü
Babadan kalan mal kalıcı değildir, çabuk biter; kişinin gerçek malı, kendi çalışmasıyla elde ettiği maldır.
eşeği yoldan çıkaran sıpanın oynaması– Atasözü
Çocuklarının düzensiz davranışı, anne babayı rahatsız eder.
ölürse yer beğensin, ölmezse el beğensin– Atasözü
Çocuğun öldüğünde iyi anılması, yaşarken de beğenilir bir kişi olması için anne baba çocuklarının eğitimine çok önem vermelidir.
atalar çıkarayım der tahta, döner dolaşır gelir bahta– Atasözü
Ana baba, çocuğuna mutlu bir yaşam sağlamaya çalışır ancak kaderde yazılı olan gerçekleşir.
akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını– Atasözü
Çocuk akıllı ise babasından mal kalsın diye beklemez, malı kendisi kazanır; akılsızsa babası ne kadar çok mal bırakırsa bıraksın, değerini bilmez ve onu kısa zamanda bitirir.
