Yazımız 5 Şubat 2023 tarihinde güncellenmiştir.
Zemheri Ayı Sözleri. Bugün 21 Aralık. En uzun gecenin yaşanacağı ve Kış Gündönümü olan gece. Bu geceden sonra günler uzamaya geceler kısalmaya başlayacak. Bu geceden sonra yani 22 Aralıkta başlayıp 31 Ocakta sona erecek olan Kış mevsiminin en soğuk 40 günü başlayacak. Eskiler bu ayazla geçen soğuk günlere ZEMHERİ adını vermişler. Zemheri ayı yada Zemheri ayazı şeklinde de kullanılır. Gerçek kış mevsimi günleri diyebiliriz.
Bu yazımızda genelde şiirlerde ve türkülerimizde geçen zemheri sözlerinden bir demet hazırladık.
Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar. (Atasözü)
Zemheri zürafası (deyim) Soğuk havada ince giyinen kimse.
Hiç bir kış beni böyle üşütmemişti… Yokluğun zemheri gecenin en zalim hali… (İbrahim İnecik)
Bekle!
Gök ılınır, toprak ılınır, su ılınır.
Hep sürmez bu zemheri
Düşer cemre…
Bak, bıyığım buz tuttu,
Üşüyorum da
Zemheri de uzadıkça uzadı,
Seni, baharmışın gibi düşünüyorum… ( Ahmed Arif)
Her tarafta hüküm süren muazzam bir zemheri soğuğu. Ortalık mahşer yeri gibi. Kimsenin gözünün kimseyi gördüğü yok. Herkes kendi “ben”inin derdinde. (Arthur Schopenhauer)
Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır . ( Atasözü)
Olmadık zamanda canı bir şey çeken kimse, onu sağlayacak şeyi hazırlamak zorundadır.
Bir gülüşüne
dört mevsim sığmış…
Dışarda şimdi zemheri kışmış
Kimin umurunda?
(Ali Bayram)
Cesaretsizlikten…
Mutsuz kaldık, yalnız kaldık.
Üşüdük, buz kesilip ayazda kaldık.
Ondandır bu soğuk, ondandır bu zemheri…
(Tolga Akpınar)
kırk düğüm atmışlar sevda üstüne
yoluna çıkarsa çöz getir bana
zemheri ayında güller açtırdın
gönlümün kışında yaz getir bana
Aşk, herkese göre değişen bir kavramdır. Bana göre;
Aşk, köz olmuş bir ateşin;
Esen rüzgârla yeniden alevlenmesidir.
Zemheri vaktin doğan güneşin;
Yıkılmış evin çiçekli penceresine değmesidir.
(Orhan Pamuk)
Zemheri gecesinin karanlığında
Şafağı arar gözlerimiz
Keskin soğuğun kollarında
Güneşe hasret yüreğimiz
Böyle kör, böyle tutsakken ruhumuz
Sesleniriz sana:
Gel bize ışık ol, ateş ol, hayat ol
(Ursula K. Le Guin)
Gel de bitsin hasret yedi yıl oldu
Bahar geldi geçti, zemheri oldu
Dizde takat kalmadı, dilim lal oldu
Teller kopuk, mızrap kırık, sözüm dar
Yüz yüze gelmeden ölmekte mi var
(Bedirhan Gökçe)
Art arda kaç zemheri
Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu
Dışarda gürül gürül akan bir dünya..
Bir ben uyumadım
Kaç leylim bahar
Hasretinden prangalar eskittim
Saçlarına kan gülleri takayım
Bir o yana
Bir bu yana…
(Ahmed Arif)
zemherinin ayazında,
kurumuş dallara döndüm
leylâ oldum yâr elinden,
yandım yandım köze döndüm
çok söylendim, söze döndüm
çalındım da , saza döndüm
abdâl olmuş deli gönlüm,
yâri görem diye geldim
hâldan bilmez yâr elinden,
öldüm öldüm cana geldim
savruldum, harmana geldim
bülbül oldum, güle geldim
güneş gibi yârin yüzü,
yürektedir derin sızı
hiç görmedim bahar, yazı
kapkara bir kışa döndüm,
döndüm döndüm başa döndüm
geçti ömür, boşa döndüm